Evaluatie van het concept Patiëntenpartnerschap in de nefrologie: voordelen voor patiënten met chronische nierziekten en voor gezondheidswerkers

Het paradigma van de relatie tussen gezondheidswerkers en patiënten is in een paar decennia fundamenteel veranderd. Van een traditioneel paternalistisch model is het in de jaren tachtig van de vorige eeuw geëvolueerd naar een concept van "patiëntgerichte" zorg, om vandaag uit te komen bij het begrip "partnerschap met de patiënt in de zorg".

Het ULB Patient Partnership Office dat in 2017 werd opgericht als eerste kantoor in Europa, ontwikkelt het  concept van de patiënt als partner in de zorg en dat van de naaste verzorgers als partners. Dit concept draagt ook bij tot een efficiënte aanpak van de huidige uitdagingen op het gebied van de volksgezondheid: de prevalentie van chronische ziekten neemt toe (ongeveer 50% van de bevolking in de westerse landen) en de therapietrouw van de patiënten is slecht (tot 50% van de patiënten houdt zich niet aan hun behandeling).

De afdeling Nefrologie-Dialyse van het Brugmann Universitair Ziekenhuis streeft naar de implementatie van het patiëntenpartnerschap in de belangrijkste fasen van de chronische nierziekte:

• In het gematigde stadium van chronische nierinsufficiëntie (aanvang van het RIZIV-zorgtraject), een uitgelezen moment om informatie te verstrekken over nefrologische beschermingsstrategieën tijdens workshops therapeutische vorming
• In het stadium vóór de dialyse, als hulpmiddel bij een in onderling overleg genomen besluit over de keuze van de toe te passen modaliteit ter vervanging van een falende nierfunctie
• In het dialysestadium, om het aanleren van vaardigheden te stimuleren en de autonomie van de patiënt te bevorderen.

In elke fase zullen verschillende patiëntenpartners, die volgens een rigoureuze, door M. A. Néron ontwikkelde methodologie zijn gerecruteerd en opgeleid, samen met gezondheidswerkers workshops therapeutische informatie organiseren en deelnemen aan comités ter verbetering van de kwaliteit en de veiligheid van de zorg in een bepaalde sector.

Om de graad van tevredenheid, de verwerving van vaardigheden en de autonomie van de deelnemende patiënten te objectiveren, zal men werken met vragenlijsten die de levenskwaliteit van de patiënt beoordelen. Ook de gezondheidsresultaten en de door de patiënten gevoelde en beleefde ervaringen zullen worden gemeten.

Zowel bij de patiënten (zelfmanagement en voorkeur voor thuisdialysetechnieken) als op het niveau van de zorgteams worden gunstige effecten verwacht.

Tot besluit kan dit innovatieve project van patiëntenpartnerschap worden toegepast op een groot aantal disciplines en klinische situaties in zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheidszorg. Het zal niet enkel de betekenis van het begrip “zorg” herstellen, maar ook deel uitmaken van een meer ethisch perspectief van sociale verantwoordelijkheid in de gezondheidszorg.

Dr. Joëlle Nortier, hoofd van de afdeling nefrologie-dialyse, UVC Brugmann
De heer André Néron, Directeur van de Dienst Patiëntenpartnerschap, Faculteit Geneeskunde aan de ULB